“Dag lieve mensen. Ik heb beslist dat we niet naar de South-Orkney islands gaan. We hebben alle weerkaarten bekeken en het ziet er echt niet goed uit. We varen richting een storm uit en die wens ik ten zeerste te vermijden, niet omwille van de storm, maar als we morgenvroeg zouden aankomen gaan we ter plaatse door de golven niet in staat zijn om aan land te kunnen gaan. te veel tijd zou daardoor verloren zijn gegaan. Bijgevolg heb ik de koers aangepast en varen we nu per direct richting A23a, de grootste ijsberg ter wereld. Wij verwachten daar morgenavond aan te komen tegen 18 uur.” 

Een applaus klonk door de ruimte, enerzijds vanwege het vermijden van de storm en anderzijds omdat de ijsberg niet op de oorspronkelijke planning stond.

In 1986 scheurde de ijsberg, bekend als A23a, los van de kustlijn van Antarctica. Echter, hij kwam al snel aan de grond in de Weddellzee en veranderde in feite in een ijseiland. Met een oppervlakte van bijna 4.000 vierkante kilometer is A23a meer dan twee keer zo groot als Groot-Londen of groter dan het eiland Mallorca.Het is een ware reus en het is niet alleen zijn omvang die indruk maakt. Deze ijsplaat is zo’n 400 meter dik. Ter vergelijking: de London Shard, de hoogste wolkenkrabber in Europa, is slechts 310 meter hoog. A23a maakte deel uit van een massale uitbraak van ijsbergen van de Filchner-ijsplaat van het Witte Continent.

In 2023 is de ijsberg met hoge snelheid weggedreven en bevindt zich nu in de open zee van Antarctische wateren. De koers van de ijsberg wordt nauwlettend in de gaten gehouden.

Destijds was hier een Sovjet-onderzoeksstation gevestigd, wat alleen maar illustreert hoe lang geleden de afkalving plaatsvond. Moskou zond een expeditie om apparatuur van de Druzhnaya 1-basis te verwijderen uit angst dat deze verloren zou gaan. Maar de plaatvormige berg raakte niet ver van de kust voordat zijn diepe kiel hem stevig verankerde aan de bodem van de Weddellzee.

Waarom is A23a dan nu, na bijna 40 jaar, in beweging?

“Ik heb dit aan een paar collega’s gevraagd en vroeg me af of er misschien een verandering in de temperatuur van het water op de zeebodem was die dit had kunnen veroorzaken, maar de consensus is dat het moment gewoon was gekomen. Het zat aan de grond sinds 1986, maar uiteindelijk zou het voldoende in omvang afnemen om zijn grip te verliezen en te gaan bewegen.De eerste beweging was reeds op te merken in 2020.”

Net als de meeste ijsbergen uit de Weddell-sector zal A23a hoogstwaarschijnlijk worden opgenomen in de Antarctische circumpolaire stroming, die hem naar de Zuid-Atlantische Oceaan zal voeren op een traject dat bekend staat als de “ijsbergstraat”. Dit is dezelfde waterbeweging – en de bijbehorende westenwinden – die de beroemde ontdekkingsreiziger Sir Ernest Shackleton in 1916 gebruikte om Antarctica te verlaten nadat zijn schip, de Endurance, door het vernietigende zee-ijs was gezonken.

Shackleton stuurde zijn reddingsboot richting South Georgia, waar men vaak de imposante tafelbergen voor de kust ziet liggen. Vanwege de diepe kiel van deze bergblokken hebben ze de neiging vast te komen te zitten op het ondiepe continentale plat van het Britse Overzeese Gebied. Uiteindelijk zijn alle bergen, hoe groot ook, gedoemd om te smelten en te verdwijnen.

De ijsberg is werkelijk indrukwekkend; vanwege zijn immense omvang heeft hij zelfs zijn eigen klimaat. Tijdens de tocht naar de ijsberg werden we omringd door mist en sneeuw. Maar zodra we bij de ijsberg aankwamen, brak de zon door. We keken naar de hoge kliffen van de ijsberg, die zich links en rechts uitstrekten, en zagen hoe ze simpelweg opgingen in de horizon. Geen enkele foto kan de ware dimensie van deze ijsberg vastleggen; het is een adembenemend schouwspel.

Terwijl we urenlang langs de ijsberg voeren, maakte het personeel de omgeving rond het zwembad vrij. Ze richtten verschillende eetkraampjes op met hotdogs, pizza en een barbecue. De avond brachten we door bij vriestemperaturen rond het zwembad, genietend van een fantastisch uitzicht en een onvergetelijke sfeer. De DJ draaide de ene klassieker na de andere, waardoor de sfeer uiterst informeel werd en de polonaise zelfs een paar keer werd ingezet. Het werd een avond die bij iedereen als een hoogtepunt in het geheugen gegrift zal blijven. De Belgen en de Nederlanders kregen de award voor de beste sfeermakers.

Die avond werd laat en dankzij het dansen hebben de stappentellers over het algemeen uitstekend gepresteerd. Vroeg in de ochtend passeerden we de 60e breedtegraad zuid, waardoor we ‘officieel’ in Antarctische wateren zijn beland. We naderen snel Joinville Island, waar we voor het eerst in de geschiedenis van Hapag-Lloyd Cruises een zodiaclanding zouden maken in Nikkes Cove. Over het algemeen passeren hier nauwelijks schepen vanwege de moeilijke toegankelijkheid, maar wij hebben het voor elkaar gekregen.

Kinnes Cove is een prachtige landingsplaats, grotendeels te danken aan de indrukwekkende Madder Cliffs die er te vinden zijn. Deze kliffen rijzen maar liefst 305 meter boven de zeespiegel uit en danken hun naam aan het rode plantaardige pigment meekrap, vanwege de roodachtige kleur van de rotsen. De baai bevindt zich aan de westelijke zijde van Joinville Island, ten noordoosten van het Antarctisch Schiereiland. De locatie werd ontdekt door leden van de Dundee walvisexpeditie van 1892-1893 en werd vernoemd naar hun sponsor, Robert Kinnes.

Ongeveer 200 meter voor de kust zwemmen groepen pinguïns langs ons, terwijl tegelijkertijd een enorm doordringende geur onze neusgaten bereikt. Ja, we komen steeds dichter bij de kolonie. De landing was uitdagend; eenmaal aan land waden we honderden meters door een rode stroom op de bodem, een modderige mix van ijs en uitwerpselen. Zelden had ik zoveel mensen spontaan en met een brede glimlach een weg zien banen door zo’n modderpoel. De zon was aanwezig en droeg bij aan het maken van vele foto’s die geschikt waren voor postkaarten.

Op de locatie liepen we langs de Madder Cliffs, waar duizenden paren Adéliepinguïns zich op de toppen nestelen. Tussen de top en de open zee is het een drukte van jewelste, met pinguïns die zich omhoog of omlaag begeven, al springend, glijdend of wandelend. Het lijkt een chaos, maar er zit een duidelijk systeem in; ze hebben hun eigen ‘snelwegen’, een vaste route die ze volgen. Op geen enkel moment lijkt dit tot een verkeersopstopping te leiden.

Eenmaal aan boord was het tijd voor ‘The Raffle’, de loterij om te bepalen wie er de laatste avond mocht gaan kamperen op het ijs. Hoewel er slechts 20 gasten van deze ervaring konden genieten, was het enthousiasme enorm, ondanks dat deze activiteit niet gratis was. Op een ludieke manier werden de 20 gelukkigen geloot door het personeel. Elke persoon wiens naam werd genoemd, reageerde alsof ze de jackpot hadden gewonnen. En ja, ook mijn naam werd genoemd. We zullen later een nacht doorbrengen op Damoy Point. Dat belooft een koude en buitengewone ervaring te worden. Ondertussen waren alle zodiacs aan boord en de groep viel van de ene verbazing in de andere… en dan moesten we nog beginnen aan de Weddellzee.

Het gevoel van voldoening en de onverwachte beloning van het betreden van dit magische gebied zijn ongeëvenaard. De Weddellzee, gelegen aan de oostkant van het Antarctisch Schiereiland, staat bekend om zijn dichte pakijs. Het verkennen van dit gebied is een echt avontuur, aangezien elke dag anders is en de toegankelijkheid sterk afhangt van de ijs- en weersomstandigheden.

Het dikke pakijs en de grote ijsbergen die noordwaarts drijven in snelle stromingen kunnen vaak de toegang tot en de beweging in de Weddellzee beperken. Je zit op het puntje van je stoel terwijl het Expeditieteam met de kapitein samenwerkt om een weg door het ijs te vinden of om naar Plan B te navigeren. Avonturen in de Weddellzee voelen meer exploratief en avontuurlijk aan dan andere Antarctische expedities – omdat ze dat ook zijn. Er varen minder schepen naar dit gebied, deels omdat de toegang tot de Weddellzee niet gegarandeerd kan worden, maar ook omdat er minder landingsmogelijkheden zijn in de Weddellzee in vergelijking met het drukbezochte gebied van de Gerlache Strait aan de westkant van het Antarctisch Schiereiland. We voeren door de Antarctic Sound.

Tussen het uiterste puntje van het Antarctisch Schiereiland – bij Trinity- en Tabarin Schiereiland – en de Joinville-eilandengroep, strekt de Antarctic Sound zich uit. Het waterlandschap wordt gedomineerd door uitgestrekte ijsschotsen en immense tafelijsbergen. De ware omvang van deze massieve structuren wordt pas echt duidelijk wanneer het schip erlangs vaart en je omhoog kijkt langs een muur van ijs. Hun proporties zijn vergelijkbaar met die van een metropool, waarbij de lagen van het ijs zich uitstrekken als tientallen verdiepingen hoog. Al het andere lijkt nietig in vergelijking.

De Weddellzee is een uitgestrekt en surrealistisch landschap. Bij goed weer reflecteert het water een spiegelbeeld van ijsschotsen en ijsbergen, waar zeehonden zonnebaden en bultruggen komen om zich te voeden. We genieten van onze vaart door het ijs voordat de middernachtzon langzaam een sluier van duisternis werpt over het panorama. Morgen wacht ons de Weddellzee, hopelijk onder een stralende zon!